Diversiteit en inclusie in het HBO: gelijkwaardig en toegankelijk onderwijs voor iedereen

Geschreven op: 31 okt 2024
Studeren en Studentlife

In het huidige tijdperk van globalisering en maatschappelijke veranderingen, wordt diversiteit een steeds belangrijker onderwerp in het hoger onderwijs, en het HBO vormt hierin geen uitzondering. Steeds meer hogescholen werken actief aan het bevorderen van een inclusieve leeromgeving waarin studenten van verschillende achtergronden zich welkom en gesteund voelen. Dit artikel bespreekt de noodzaak van diversiteit en inclusie in het HBO, de uitdagingen die hierbij komen kijken, en de initiatieven die worden genomen om een gelijkwaardige onderwijservaring voor alle studenten te waarborgen.

Achtergrond en beleidsontwikkelingen

De afgelopen jaren is de aandacht voor diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs flink toegenomen. In september 2020 werd het Nationaal Actieplan voor Diversiteit en Inclusie geïntroduceerd, waarin vijf doelstellingen zijn geformuleerd om diversiteit beter te verankeren in onderwijs en onderzoek.

Dit plan richt zich niet alleen op een diverse instroom van studenten en medewerkers, maar ook op het verbeteren van sociale veiligheid en het creëren van een inclusief leerklimaat. Daarnaast hebben de meeste hogescholen eigen diversiteitsbeleid ontwikkeld. De Vereniging Hogescholen ondersteunt instellingen bij het formuleren van strategieën voor een inclusieve leer- en werkomgeving.
Het doel is om een structurele inbedding van inclusie te bereiken, waarbij diversiteit niet langer een bijzaak is, maar een centraal onderdeel van het onderwijsbeleid.

Uitdagingen in het HBO-onderwijs

Ondanks de positieve ontwikkelingen, blijft het bevorderen van inclusie in het HBO-onderwijs een uitdaging. Inclusie wordt door veel onderwijsinstellingen gezien als een "wicked problem" — een complex vraagstuk waarvoor geen eenvoudige oplossing bestaat. Zo ervaren studenten met een ondersteuningsvraag of een migratieachtergrond vaak belemmeringen in hun studie. Dit kan te maken hebben met taalbarrières, onbekendheid met het onderwijssysteem, of een gebrek aan passende ondersteuning vanuit de onderwijsinstelling. Een ander groot probleem is kansenongelijkheid. Studenten uit verschillende sociaaleconomische achtergronden hebben niet altijd dezelfde toegang tot onderwijs en de middelen die nodig zijn om succesvol te zijn.

Hogescholen werken daarom steeds meer aan het wegwerken van deze barrières, onder andere door middel van bewustwordingscampagnes en trainingen voor personeel.

Succesvolle Initiatieven om diversiteit en inclusie te bevorderen.

Verschillende scholen in het hbo onderwijs hebben inmiddels succesvolle initiatieven ontwikkeld om diversiteit en inclusie te bevorderen. Een goed voorbeeld is de toepassing van Universal Design for Learning (UDL). Deze aanpak stelt onderwijs zo in dat het toegankelijk is voor alle studenten, ongeacht hun achtergrond of eventuele beperkingen. Door bijvoorbeeld digitaal lesmateriaal beschikbaar te stellen en onderwijs flexibel in te richten, krijgen studenten meer mogelijkheden om op hun eigen manier en tempo te leren.

Ook het organiseren van diversiteitsevenementen, zoals netwerkbijeenkomsten, debatten en symposia, draagt bij aan het vergroten van het bewustzijn rondom diversiteit. Deze evenementen bieden studenten en docenten de kans om ervaringen te delen en van elkaar te leren, en ze bevorderen een inclusieve sfeer op de campus.

Kansen voor verbetering

Hoewel er al veel stappen zijn gezet, zijn er nog genoeg mogelijkheden voor verbetering. Hogescholen zouden bijvoorbeeld meer kunnen doen om de instroom van studenten met een migratieachtergrond te vergroten. Programma’s zoals die van de Universiteit Utrecht, die speciaal gericht zijn op studenten met een vluchtelingenachtergrond, kunnen hierbij als voorbeeld dienen. Daarnaast kunnen instellingen meer investeren in het verbeteren van hun wervings- en selectieprocessen om een diverser personeelsbestand op te bouwen. Veel hogescholen bieden al handleidingen aan voor het schrijven van inclusieve vacatureteksten en geven workshops aan sollicitatiecommissies om hen bewust te maken van hun vooroordelen. Deze initiatieven kunnen verder worden uitgebreid om de diversiteit onder het onderwijzend personeel te vergroten.

Draag jij bij aan de missie om diversiteit en inclusie in het HBO te bevorderen?

Het bevorderen van diversiteit en inclusie in het HBO is een complex maar essentieel proces. Instellingen hebben de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet om inclusie structureel te integreren in hun beleid en onderwijspraktijk.

Toch zijn er nog uitdagingen te overwinnen, met name op het gebied van kansenongelijkheid en de instroom van studenten met een migratieachtergrond. Door gezamenlijk te blijven werken aan deze thema’s, kan het HBO-onderwijs in Nederland nog inclusiever en toegankelijker worden voor iedereen.