Een betoog schrijven doe je zo!

Met een betoog is het de bedoeling om de lezer te overtuigen van jouw standpunt. Je gaat er hierbij vanuit dat de lezer nog geen mening of kennis heeft over jouw onderwerp of juist tegen jouw standpunt is. Aan jou om goede argumenten te geven die jouw standpunt ondersteunen en de lezer overtuigen van jouw mening. 

Voordat je kan beginnen aan je betoog heb je een onderwerp nodig. Bij het gekozen onderwerp moet een goed standpunt geformuleerd worden. Als dit een opdracht voor school is worden er meestal meerdere onderwerpen met standpunten aangeleverd, waar jij dan uit moet kiezen. Na dat je het standpunt hebt vastgelegd ga je op zoek naar argumenten die het beste aan jouw publiek uitleggen waarom jij het eens of oneens bent met je ingenomen standpunt.

Nu begint het echte werk. Je gaat schrijven. Een betoog bestaat grofweg uit een inleiding, een kern en een slot. Hieronder vertellen we per onderdeel waar je op moet letten.

De inleiding

In de inleiding van een betoog introduceer je het onderwerp. Dit kun je op verschillende manieren doen. Je kunt een actuele gebeurtenis noemen over het onderwerp, je kunt een situatie schetsen over het onderwerp, of je kunt een anekdote (grappig, kort verhaaltje) vertellen over het onderwerp. Als het onderwerp op een leuke manier geïntroduceerd wordt, hou je de tekst levendig en makkelijker de aandacht van de lezer vast.

Je introduceert niet alleen je onderwerp, ook neem je jouw standpunt al in, in de inleiding. Dit standpunt moet duidelijk volgen uit jouw introductie van het onderwerp. Stel jouw onderwerp is het gebruik van lachgas door jongeren. Om dit te introduceren kan je een gebeurtenis die in het nieuws is verscheen noemen. “Er zijn zeker 64 jongeren met een dwarslaesie in het ziekenhuis terecht zijn gekomen door het gebruik van lachgas,” bijvoorbeeld. Uit deze introductie van je onderwerp volgt dan als standpunt: “lachgas zou verboden moeten worden door de overheid.”

De kern

In de kern van je betoog ga je per alinea een argument behandelen voor je standpunt. Begin bij elke alinea met een signaalwoord (ten eerste, bovendien, tot slot). Zorg ook dat er vooraan of achteraan je alinea een kernzin staat. In een kernzin staat in één zin de belangrijkste informatie uit een alinea. Zodat een lezer die de tekst scant of wilt samenvatten ook jouw standpunt goed begrijpt.

Bedenk voor dat je gaat schrijven dan welke argumenten je wilt behandelen en hoe je deze gaat onderbouwen. Zo behoudt je tekst een duidelijke structuur, wat fijn leest. Ondersteun elk argument zo mogelijk met een bron en gebruik betrouwbare bronnen. Denk bijvoorbeeld aan krantenartikelen, kijk op nieuwssites of zoek wetenschappelijke artikelen op. Je refereert naar je bronnen door ze op de volgende wijze in de tekst te noemen: “Volgens Barry Ruijter, neuroloog in opleiding bij het Amsterdamse ziekenhuis OLVG, zijn er steeds meer problematische gebruikers van lachgas (2020).”  Dit doe je niet alleen bij citeren, maar ook bij parafraseren ( dezelfde informatie in je eigen woorden zetten). Het gaat er namelijk om dat je degene die de kennis heeft opgedaan of het onderzoek heeft uitgevoerd hier ook voor wordt gewaardeerd.

Om je argument nog begrijpelijker te maken voor de lezer kan je gebruik maken van voorbeelden. Dit versterkt wederom je standpunt, omdat het de lezer helpt zich in te leven in jouw argument.

Als je een aantal alinea’s met argumenten voor of tegen (afhankelijk van je standpunt) geschreven hebt, kun je je standpunt nóg sterker maken door een tegenargument te geven en deze te weerleggen. Dit doe je in een nieuwe alinea. Je vult in waarom mensen het niet eens zijn met jouw standpunt, en die mening weerleg je. Dat doe je bijvoorbeeld zo: 

Het verbieden van lachgas door de overheid is een beperking op de vrijheid voor jongeren, bovendien moeten zij hun eigen verantwoordelijkheid nemen voor het gebruik van drugs. Als je dit argument kunt weerleggen(ontkrachten) toon je dus meer bewijs voor waarom jouw standpunt correct is. Je zou dit als volgt kunnen doen:

 “Het is lastig vast te leggen hoe jongeren reageren op drugs. Er kan geen generalisatie worden gemaakt op het verantwoordelijkheidsgevoel van alle jongeren. Ook is er geen duidelijke leeftijdsgrens, die er bij alcohol wel is. Bovendien zijn jongeren in of net uit hun pubertijd en nog vol in de ontwikkeling, volwassen en verstandige keuzes maken kan lastig zijn wanneer er sprake is van groepsdruk. De overheid moet ingrijpen als verantwoordelijkheid van de staat richting de Nederlandse jongeren en hun gezondheid. Daarmee zorgt meer (onveilig) lachgas gebruik, op incidenten die voorkomen kunnen worden met een verbod en ook de druk op de zorg niet onnodig versterken. Veiligheid staat in de grondwet en gaat daarom boven alle bovenstaande argumenten.”

Het slot

In het slot van je betoog benoem je nogmaals kort alle argumenten voor jouw standpunt. Let op: Je geeft dus NOOIT nieuwe informatie in het slot. Het slot is een conclusie van jouw betoog en een samenvatting van jouw argumenten. Herhaal dus je standpunt en parafraseer de kernzinnen van jouw argumenten. Je standpunt volgt wederom vanzelfsprekend uit je argumenten: herhalen argumenten, daarom vind ik dat standpunt. Tot slot probeer je je tekst op zo’n manier af te sluiten, dat de tekst nog even blijft hangen in het hoofd van de lezer. Dit doe je door te eindigen met een uitsmijter. De uitsmijter is het laatste wat de lezer leest, dus is het voor jou als schrijver de laatste mogelijkheid om een blijvende indruk te maken! Een uitsmijter is een krachtige slotzin van je tekst, bijvoorbeeld: “Met lachgas vergaat je het lachen!”