Profielwerkstuk: Zo vind je een goed onderwerp

Het profielwerkstuk. De tijd is aangebroken dat je er toch echt aan moet geloven. Het is na al die jaren leren tijd om te laten zien wat kan. Eindelijk mag je iets onderzoeken of ontwerpen wat jíj interessant vindt. Maar ja, als alles kan, waar begin je dan? Wij helpen je op weg met een overzichtelijk stappenplan die jou een vliegende start geven bij het maken van een profielwerkstuk.

Een goed begin is het halve werk

Lees de opdracht voordat je begint goed door:

Wat er precies van jou verwacht wordt, kan per school verschillen. Krijg dit dus goed helder! Vraag aan je school, aan welke eisen jouw profielwerkstuk moet voldoen. Want sommige scholen willen dat je een eigen onderzoek uitvoert, bij andere is een bronnenonderzoek genoeg. Zorg ook dat je van tevoren de planning en deadlines van jouw school in je agenda zet!

Kies een onderwerp: Je kunt op verschillende manieren tot een onderwerp komen. 

• Kies een onderwerp dat je leuk vindt
  Het profielwerkstuk is een lang traject, dus het helpt om een leuk onderwerp te kiezen. Zo blijf je gemotiveerd. Misschien heb je wel een gave hobby of zijn er artiesten die je heel interessant vindt? Of heb je een bepaalde interesse in een onderwerp? Als je al weet wat je wilt studeren, kun je ook iets in die richting kiezen.
  Je kunt iets onderzoeken of maken. Dat laatste noemen we een ontwerp.

• Kies een probleem
  Het vuilnis buiten zetten, was opvouwen of andere klusjes waar je zó geen zin in hebt: kan dat niet anders? Of misschien wil je lekker ver op vakantie, maar vlieg je liever niet vanwege het klimaat. Hoe los je dat op? Een ‘goed probleem’ geeft antwoord op de vragen: wie, wat, waar, wanneer, hoe en waartoe. Door dit voor jezelf helder te maken, kun je later gerichter zoeken naar informatie. Wie weet vind je het antwoord met je profielwerkstuk.

• Kies iets wat past bij je vervolgopleiding
  Ook als je nog niet zeker weet welke vervolgopleiding je wilt doen, kan een onderwerp in die richting alvast een idee geven of het iets voor je is.

Mindmap

Maak een mindmap. Pak een groot vel papier en denk aan je interesses, hobbies en expertises. Schrijf alle woorden op die in je opkomen. Bijvoorbeeld ‘sport, tennis, hockey, bal, gamen, computer, harde schijf, magnetisch, eten, honger, spijsvertering, vakantie, Amerika, New York, 9/11…’ Het kan van alles zijn, het is immers jouw mindmap. Dan is het tijd om te onderscheiden welke kernwoorden passen bij welk onderwerp. Probeer ze te groeperen onder hoofdonderwerpen. Hiervoor kun je ook de hulp van je omgeving inschakelen. Denk aan vrienden, familie of docenten die misschien goede ideeën hebben.

Kom je er echt niet uit? Er zijn zat websites met tal van ideeën voor een goed profielwerkstuk. Wellicht zit daar wat tussen. Let wel op dat het onderwerp aansluit op een vak uit jouw profiel.

Een aantal ideeën:

Kies voor het vak dat jij het leukst vindt of het beste in bent. Voor dit voorbeeld gebruiken we Geschiedenis. Welk tijdperk vind ik leuk? De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Mijn onderwerp wordt: “Ik ga de oorzaken en het verloop van de Tachtigjarige Oorlog tussen Nederland en Spanje analyseren.” Misschien vind jij De Tweede Wereldoorlog en de Holocaust (1939-1945) interessanter. Denk dan aan een onderzoek over bijvoorbeeld de rol die propaganda speelde in nazi-Duitsland van 1933 tot 1945.

Is Geschiedenis niks voor jou? Geen zorgen. Er zijn genoeg andere vakken. Bij Aardrijkskunde kan je denken aan klimaatverandering. Is het al te laat om klimaatverandering tegen te gaan? Wat kunnen we nog wel doen? Waarom wordt klimaatverandering zo ‘weinig’ toegelicht in de media, invergelijking met ander groot nieuws (aanslagen, oorlogen ect.).

Formuleer vervolgens een specifieke onderzoeksvraag of beschrijving van wat je wilt onderzoeken passend bij jouw onderwerp. Een onderzoeksvraag bestaat uit één vraag die relevant en specifiek is. Dat wil zeggen dat het centrale thema in de vraag verwerkt is, maar dat de focus wel duidelijk is bepaald. Ook is het belangrijk dat jouw onderzoeksvraag niet in één zin of met een ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden is. Het gaat erom dat je onderzoek gaat doen. Waak dus voor een te algemene onderzoeksvraag (de hele 80-jarige oorlog is bijvoorbeeld te lang, focus je op het begin, eind of een belangrijk kantelpunt in die periode; zoals de hongerwinter). Een (te) brede onderzoeksvraag is namelijk vaak niet uitvoerbaar in de tijd die je hebt of de bronnen die beschikbaar zijn. De meeste scholen geven deadlines voor het indienen van je onderwerp, houd hier rekening mee.

Verzamel informatie
Onderwerp gekozen? Probleem helder? Zoek dan alle informatie die je nodig hebt bij elkaar. In het begin is het nog even zoeken, welke informatie heb je nou nodig en hoe vind je die?

Hiervoor zijn allerlei soorten bronnen. Naast het lezen van artikelen, boeken of onderzoeken, kan een documentaire (Netflixen!), podcast of gesprek met een expert ook erg inspirerend zijn. Neem hier de tijd voor, maar niet te lang.

Als je al je artikelen, onderzoeken en bronnen hebt gelezen ga je aan de slag met het maken van je deelvragen, om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden. Nu ben je er helemaal klaar voor, succes!