Zo vind je makkelijk betrouwbare bronnen

Wanneer je een scriptie of profielwerkstuk schrijft, zijn betrouwbare bronnen essentieel. Ofwel: geen Wikipedia en ChatGPT. Maar hoe bepaal je welke bronnen wel geschikt zijn voor jouw onderzoek of opdracht? Wij leggen het je uit!  

Wat is een betrouwbare bron?

Een betrouwbare bron geeft feitelijke informatie en onderbouwt deze met bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek. Een blogartikel of een betoog, dat gebaseerd is op de mening van de auteur, kan interessant zijn, maar is niet geschikt als betrouwbare bron.

Hoe beoordeel je een bron op betrouwbaarheid? 

Je hebt een bron gevonden die bruikbaar lijkt voor je onderwerp. Nu moet je bepalen of deze ook betrouwbaar is. Om dat te doen, kun je naar de volgende criteria kijken:

Datum van publicatie:

Is de bron recent, of is het al een tijd geleden gepubliceerd? Dit is vooral belangrijk bij een thema dat voortdurend in ontwikkeling is. Bij recente bronnen is de kans groter dat nieuwe kennis is verwerkt. Let op: sommige bronnen kunnen selectief informatie presenteren op een manier die hen goed uitkomt.

Check de auteur:

Het eerste wat je kunt doen bij het evalueren van een bron, is de auteur controleren. Vaak kun je op internet een profiel van de auteur vinden. Als er geen informatie beschikbaar is, moet je je afvragen of de bron wel betrouwbaar genoeg is. Is er wel informatie over de auteur? Kijk dan naar zijn of haar academische achtergrond. Welke titels heeft de auteur nog meer geschreven? Zijn er andere publicaties en gaan deze over hetzelfde vakgebied? Zo kun je nagaan of de auteur echt een expert is in jouw onderwerp.

Check de uitgever:

Bekijk welke uitgever het boek heeft uitgebracht of in welk journal het artikel is gepubliceerd. Dit lijkt misschien niet zo belangrijk, maar het kan veel zeggen over de kwaliteit van het werk. Een neutrale uitgever zorgt ervoor dat er zo min mogelijk politieke of commerciële belangen in de publicatie meespelen.

Voorbeeld

Commerciële overwegingen komen bijvoorbeeld voor in een tentoonstellingscatalogus. Zo wordt er objectief over een schilder en zijn kunstwerken geschreven, maar tegelijkertijd is er sprake van promotie voor de tentoonstelling. Je kunt zo’n bron wel gebruiken, maar houd er rekening mee dat deze mogelijk gekleurde informatie bevat.
Politieke overwegingen kunnen voorkomen in bronnen afkomstig van overheden van dictatoriale landen. Informatie kan hier aangepast zijn om een bepaald beeld te schetsen.

Check het aantal referenties:

Als je een bron online hebt gevonden, kun je vaak eenvoudig achterhalen hoe vaak ernaar wordt verwezen. Wordt er veel naar de bron gerefereerd? Dan is de bron invloedrijk. Dit betekent niet per se dat hij betrouwbaar is, maar het vergroot de kans daarop wel.
Daarnaast kun je kijken naar de bronnen die in jouw bron worden geciteerd en overwegen om deze ook te gebruiken voor je onderzoek. Via Google Scholar kun je zien hoe vaak een bron in andere publicaties is genoemd.

Vergelijk met andere bronnen:

Misschien heb je bepaalde informatie in een bron gevonden die je wilt gebruiken in je scriptie. Je kunt de betrouwbaarheid controleren door deze informatie te vergelijken met andere bronnen. Wat wordt er over hetzelfde onderwerp gezegd in andere publicaties? Komt dit overeen, of zijn er tegenstrijdigheden? Probeer er door middel van deze vergelijking achter te komen welke informatie correct is.

Check waar de auteur zijn informatie vandaan haalt:

Vooral bij websites is dit belangrijk. Als je kunt achterhalen waar de auteur zijn informatie vandaan haalt, kun je beter bepalen of de bron betrouwbaar is. Staat er een bronnenlijst of bibliografie bij? Dan kun je deze naast de tekst leggen om de informatie te verifiëren.
Ontbreekt een bronnenlijst? Dan is de tekst direct een stuk minder betrouwbaar, want je weet niet waar de informatie vandaan komt.

Check het taalgebruik:

Taalgebruik kan veel zeggen over de betrouwbaarheid van een bron. In academische publicaties wordt vaak formeel geschreven, vooral als het gaat om wetenschappelijk onderzoek. Dit soort publicaties zijn bedoeld voor experts binnen een bepaald vakgebied en bevatten vaak complexe termen.
Ook is het belangrijk dat de bron geen spel- of grammaticafouten bevat. Als dit wel het geval is, kun je de bron minder serieus nemen.

Check de onderzoeksopzet:

Door de onderzoeksopzet te bekijken, kun je bepalen of het onderzoek goed is uitgevoerd. De opzet wordt niet altijd letterlijk in een publicatie uitgeschreven, maar je kunt vaak wel de methodologie terugvinden.
Als er onderzoeksvragen in staan, bekijk deze dan goed. Zo beoordeel je niet alleen de betrouwbaarheid van de bron, maar ook of deze relevant is voor jouw onderzoek.