“Heb je dan agressie problemen ofzo?” vraag iemand op een verjaardag als ik vertel dat ik niet op regulier onderwijs zit, maar op een school voor voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Ik realiseer me dat ik dit beter niet had kunnen vertellen, maar ik ben vooral verbaast dat dat de ''agressie problemen'' de eerste associatie is met het VSO. Het probleem is gewoon dat ik niet zo goed functioneer in het reguliere schoolsysteem.
In Nederland gaan er zo’n 39.000 leerlingen naar het VSO. Er zijn verschillende uitstroomprofielen van dagbesteding tot het gymnasium. Leerlingen op het VSO hebben iets nodig wat het regulier onderwijs niet voldoende kan bieden. Voor de een is het belangrijk dat er voldoende rust en structuur is en de ander heeft één chronische ziekte en heeft hierdoor tijdens school medisch hulp nodig heeft en zo zijn er nog talloze andere redenen waarom mensen beter functioneren in het VSO.
In het VSO kun je net als in het regulier je diploma halen alleen gaat het net iets anders. Het gebeurt meestal met staatsexamens, qua niveau zijn ze gelijk aan de ''normale'' examens maar de afnamen is net iets anders. Je maakt net als het regulier je centraal schriftelijke examen maar dat wordt dan aan gevuld met een college examen, dat is meestal een mondeling. Ja, je moet dan voor al je vakken een mondeling doen, ook wiskunde.
Niemand had verwacht dat ik de overstap naar het VSO zou maken. Ik was de perfecte leerling, ik deed al mijn huiswerk, klaagde niet, leerde graag, ik haalde altijd goede cijfers en deed altijd écht mijn best. Achter de schermen was dat heel anders. Ik liep in de eerst als tegen dingen op maar het werd afgeschreven als: je moet even wennen het is pas je eerste jaar. In de tweede werd het alleen maar erger, ik werd helemaal gek van de onduidelijkheid en weinig tot geen structuur. Ik had ontzetten veel paniekaanvallen, vaak veel stress en de toetsen waren het ergste. Op mijn viertiende kreeg ik de diagnose autisme (ASS). Ik hechte weinig waarde aan het ''label'' en ik wist niet hoe ik met deze verandering moest om gaan, het verklaarde toch wel een hoop.
Mijn brein werkt wat anders dan mensen zonder autisme. Mijn brein werkt met een checklist bijvoorbeeld met communiceren. Stilzitten, oogcontact maken, focus op de persoon, vragen juist interpreteren, is dit sarcastisch, logische zinnen formuleren en snel reageren. Ik ben constant bezig met de stappen en regeltjes die ik moet volgen om het zo makkelijk mogelijk te maken.
Begrijp me niet verkeerd: Ik kan het wel, maar het kost mij meer energie. Op de middelbare school zit je constant in een sociale situatie, er ligt ook veel druk op je als een tiener. In combinatie met veranderingen die al moeilijk zat zijn komen er drukte, extra prikkels, veel paniek, schoolstress en weinig tijd om dit te verwerken er bij. Dit heeft er toe geleid dat ik vol tegen een muur ben aangelopen.
De overstap was een goede (vooral onvermijdelijke) keuze. Het VSO heeft ook zijn nadelen. Zo zijn staatsexamens fijn, omdat het ontzettend flexibel is dat ik 5 Havo in twee delen kan doen. Anderzijds moet je ontzettend lang wachten voor je uitslag en je moet lang door vanwege de mondelingen.
De kans is zeer groot – zeker als je op de havo of vwo zit – dat de dichtstbijzijnde school een eind verderop ligt, waardoor je afhankelijk van leerling vervoer of het OV bent. Mijn school ligt zo’n 30 kilometer van mijn huis. Er zijn ook vaker momenten dat er een leerling is die het moeilijk heeft. Als klasgenoot is het niet altijd makkelijk om er mee om te gaan.
Ik ben persoonlijk heel blij met de overstap. Ik krijg de ondersteuning en structuur die ik nodig heb. Er wordt samen met jou gekeken naar wat goed is voor jou. Is er iets dan zoek je een docent er loop er vast wel een rond die tijd heeft. De school is kleinschalig, je kent alle docent en zij kennen jou en weten wat je nodig heb. De klassen zijn niet groot en de school ook niet, waardoor er minder prikkels zijn. Iedereen heeft wel wat en daar wordt opgelet en naar gekeken. Ook wordt er met iedereen rekening gehouden.
Het meest ingewikkelde vind ik de vooroordelen. Ik vind het persoonlijk lastig om te vertellen dat ik op het VSO zit. Maar het is onvermijdelijk omdat mensen zich gaan afvragen waarom ik een jaar later mijn (volledige) diploma op zak heb en veronderstellen dat ik dan wel leerproblemen heb. Het leren is nooit het probleem geweest, mijn brein werkt gewoon net iets anders. In meeste opzichten functioneer ik het zelfde als de gemiddelde scholier (als die überhaupt bestaan).
Op het VSO zijn er wat dingen anders. Maar het is echt niet zoveel specialer dan het regulier onderwijssysteem. Wij zijn ook gewoon een groep scholieren die af en toe domme dingen doen. Ik denk dat als je een dagje in mijn klas zou spenderen je je goed zal vermaken, want de flinke dosis zelfspot is zeker aanwezig in de klas. Is er iemand gefrustreerd? Luister maar, je hoort minstens één keer ''Doe nou eens niet zo autistisch, joh.“
Zie je wel speciaal onderwijs is echt niet zo speciaal!
terug naar inloggen
Als je jouw wachtwoord en/of gebruikersnaam niet meer weet, vul dan je e-mailadres in en druk op 'Verzenden'.
Er wordt dan een e-mail naar dat adres verzonden, om je identiteit te verifieren. In de email staat een hyperlink. Als je op deze hyperlink klikt, dan kun je je wachtwoord veranderen.